همگی خوب یادمان است که در گذشته‌ای نه چندان دور فقط و فقط یک مدل شیر آب وجود داشت، آن هم شیرهای واشری بود. اما به مرور زمان انواع شیرآلات، با تنوع زیاد در مدل‌ها و رنگ‌های مختلف برای تأمین نیازهای مختلف مشتریان تولید شد.
امروزه شیرآلات بهداشتی از نظر جنس، ظاهر و عملکرد به انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند؛ بنابراین شما برای خریدی آگاهانه که متناسب با نیازتان باشد به شناخت انواع شیرآلات نیاز دارید.
تا با در نظر گرفتن نیاز خود و همچنین سبک دکوراسیون داخلی منزل و مقدار بودجه‌ای که می‌توانید صرف خرید شیرآلات کنید مدل مورد نظر را انتخاب کنید.
در این مطلب و ۲ مقاله بعدی به طور ساده، اما کامل و کاربردی شما را با انواع شیرآلات از نظر عملکرد، ظاهر و جنس آشنا می‌کنیم.
انواع شیرآلات ساختمانی
شیرآلات خانگی و حمام که در انگلیسی به آن faucet می‌گویند، معمولاً از شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) ساخته شده‌اند.
شناخت انواع شیرآلات ساختمانی علاوه بر اینکه در خرید آگاهانه به شما کمک می‌کند. در صورت بروز مشکلات مثلاً وقتی که شیرآلات به دلیل خرابی یا پوسیده شدن نیاز به تعمیر دارند، کمک می‌کند تا آگاهی بیشتری نسبت به شیرآلات داشته و بدانید که چطور باید آنها را تعمیر کنید. یا اینکه در زمان بازسازی خانه و یا تعویض شیرها بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید.
به طور کلی شیرآلات ساختمانی به دو دسته شیرآلات واشردار و شیرآلات بدون واشر تقسیم‌بندی می‌شوند. شیرهای توپی، دیسکی و کارتریجی جز شیرآلات بدون واشر و شیرآلات فشاری جز شیرآلات واشردار محسوب می‌شوند.
در این مقاله با انواع شیرآلات خانگی از نظر عملکرد و ساختار داخلی آشنا خواهید شد. با خواندن این مقاله شما اطلاعات کاملی از نحوه عملکرد هر یک از این شیرآلات ساختمانی به دست خواهید آورد. در ادامه به طور دقیق به چهار دسته از انواع شیرآلات ساختمانی از نظر عملکرد و نحوه کارکرد آنها نگاهی می‌اندازیم:
- شیر فشاری (Compression)
- شیر توپی (Ball)
- شیر دیسکی (Disc)
- شیر کارتریجی (Cartridge)
در این دسته‌بندی، سه تای آخر (یعنی شیرآلات توپی، دیسکی و کارتریجی) از نوع شیرآلات بدون واشر هستند و اولی (فشاری) از نوع شیرآلاتی است که واشر دارد.
شیرآلات فشاری
شیرهای فشاری از قدیمی‌ترین نوع از انواع شیرآلات ساختمانی به شمار می‌روند که احتمالاً هنوز هم در ساختمان‌های قدیمی دیده می‌شوند. البته این نوع شیرآلات امروزه با تغییراتی در ساختمان‌های جدید نیز گاهی به کار می‌روند.
این نوع از شیرآلات تنها نوع از شیرآلات واشردار هستند و نسبت به بقیه شیرآلات قیمت آنها ارزان‌تر است. البته در عین حال بیشتر از سایر شیرها مشکل چکه کردن آب خواهند داشت.
معمولاً شیرهای فشاری به دلیل اینکه با واشر کار می‌کنند، برای باز و بستن یا در واقع قطع و وصل کردن جریان آب نیاز به اعمال فشار بیشتری نسبت به سایر شیرهای آب دارند.
شیرهای فشاری از دو اهرم که آب سرد و گرم را جدا می‌کنند استفاده می‌کند و عمل اختلاط آب گرم و سرد با استفاده از دو اهرم جداگانه انجام می‌شود.
شیرآلات توپی
از بین انواع شیرآلات خانگی شیر آب‌های توپی اولین نوع شیرهای بدون واشر هستند که با یک اهرم کار می‌کنند. به شیرهای توپی شیرآلات تک اهرمی هم گفته می‌شود.
شیرآلات توپی بیشتر در آشپزخانه‌ها کاربرد دارد. ساختار آنها به این صورت است که اهرم شیر به دور یک کلاهک توپی که در بالای بدنه اصلی قرار گرفته می‌چرخد.
این اهرم در واقع یک توپ پلاستیکی یا فلزی که داخل بدنه شیر قرار گرفته را کنترل می‌کند. در این شیرآلات دما و فشار آب تنها با همین یک اهرم و در واقع تنها با یک دسته تنظیم می‌شود.
اما ایرادی که به این نوع از شیرآلات گرفته می‌شود، این است که به خاطر تعداد قطعاتی که در این نوع شیر به کار رفته بیشتر از سایر شیرآلات بدون واشر چکه می‌کند.
انواع شیرآلات دیسکی
از بین انواع شیرآلات بهداشتی شیرهای دیسکی سرامیکی نیز از انواع تک اهرمی هستند. این شیرآلات نسل جدیدی از شیرهای ساختمانی لوکس و مدرن و از جمله مدرن‌ترین شیرآلات هستند.
در این نوع شیرها، اهرم روی یک بدنه استوانه‌ای شکل عریض قرار گرفته است. شیرآلات دیسکی آب سرد و گرم را در داخل یک مخزن که به آن کارتریج تعادل فشار گفته می‌شود، مخلوط می‌کنند.
در انتهای این مخزن دو دیسک سرامیکی وجود دارد که با بالا و پایین شدن شدت فشار آب را کنترل می‌کند. دمای آب نیز با چرخش اهرم به راست و چپ تنظیم می‌شود.
این نوع شیرآلات از کیفیت بالا و عملکرد خوبی برخوردار هستند و نسبت به سایر شیرآلات به تعمیر کمتری احتیاج خواهند داشت.
انواع شیرآلات کارتریجی
از بین انواع شیرآلات شیر آب‌های کارتریجی از نوع دو اهرمی هستند. شیرآلات کارتریجی ظاهری شبیه شیرآلات فشاری دو اهرمی دارند که تشخیص شیرهای دو اهرمی کارتریجی از شیرهای دو اهرمی فشاری را سخت می‌کند.
تنها فرق آنها با هم در این است که شیرهای کارتریجی واشر ندارند، اما شیرهای فشاری با واشر کار می‌کنند. اما با وجود شباهت ظاهری آنها، موقع استفاده به سادگی می‌توانید متوجه فرق آنها شوید.
به این دلیل که وقتی شیرهای فشاری را می‌چرخانید، این مدل شیر آب‌ها اهرم‌های سفت‌تری دارند. چرا که اهرم‌ها برای بستن آب نیاز دارند که به روی واشرها فشار وارد کنند.
به عبارتی دیگر خروج آب از شیر به راحتی شیرآلات کارتریجی انجام نمی‌شود. اما در شیرآلات کارتریجی با کوچک‌ترین چرخش اهرم امکان قطع و یا وصل شدن جریان آب وجود دارد.
